UTRECHT – Hoe wordt een wolf met een indrukwekkende stamboom wereldberoemd? Dat zit in de genen. De moeder en grootmoeder van wolf Bram (GW3237m) markeerden de geschiedenis van wolven in Europa. Zijn moeder is de eerste wolvin in Nederland die hier welpen kreeg en de moeder van zijn moeder kreeg acht nesten, met bij elkaar ten minste 45 welpen. Ook zij had een fiks aantal (afschot)vergunningen boven haar hoofd hangen. Niet vanwege incidenten met mensen, maar voor het doden van schapen. Ze werd uiteindelijk gedood door andere wolven.

Een wolf die zijn boekje te buiten gaat, moet ‘uit de populatie worden weggenomen’ voor het maatschappelijke draagvlak. Er wordt daarbij afstandelijk gesproken over ‘een individu’. Er wordt niet naar geschiedenis of context gekeken.

Tot 150-200 jaar geleden werden wolven vermoord, gemarteld en opgejaagd in Europa. De wolven die het aandurfden terug te komen, beschikken over bijzondere en sterke genen. Dat geldt ook voor wolf Bram (GW3237m). Hij is de eerste wolf in 150-200 jaar die in de provincie Utrecht een roedel te stichtte. Tijdens acuut gevaar en grote verstoringen in welpentijd, beschermt hij zijn roedel. Is bescherming natuurlijk en bewonderenswaardig of solliciteert hij daarmee terecht naar de doodstraf? De dood van de vaderwolf is onomkeerbaar, ook bij spijt of nieuwe feiten.

Markante moeder

De moeder (GW998f) van wolf Bram komt van de Babben-Wanninchen roedel uit Oost-Duitsland, richting de Poolse grens. De vader (GW893m) van Bram komt uit de Rheinmetall roedel.

De eerste wolvin in Nederland die een nest kreeg, was GW998f, ook wel bekend als de wolvin van de Noord-Veluwe. Zij vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe en kreeg in 2019 een partner, waarna ze jaarlijks jongen kregen. 

De wolvin doodde in 2018-2019 vermoedelijk 79 schapen. Ze doodde toen de meeste schapen en de meeste schapen in een keer. Dit was alleen in haar vestigingsfase (eerste jaar in Nederland), daarna nam de schade sterk af.

Meer details:

• Wolvin GW998f kwam naar Nederland in 2018 en werd in 2019 officieel als gevestigde wolf erkend. 
• In 2019 kreeg ze een partner, een mannelijke wolf met de code GW893m. 
• Het paar kreeg vanaf 2019 elk jaar jongen, waarmee de eerste wolvenroedel in Nederland sinds 150 jaar ontstond op de Noord-Veluwe. 
• Het is niet bekend hoeveel welpen er in elk nest zaten, in 2019 werden vijf welpen waargenoemen en in 2020 vier. Er zouden vanaf 2019-2024 ten minste 35 welpen zijn geboren.
• GW998f is in totaal 32 keer door DNA vastgesteld, 31 keer in uitwerpselen en 1 keer op basis van DNA van een wild hoefdier. 

De Zoogdiervereniging schreef 17 juni 2022:

”Er is een wolvenwelp gezien in het wolvenleefgebied op de Noord-Veluwe. Dit blijkt uit twee bevestigde waarnemingen die zijn binnengekomen bij het Wolvenmeldpunt. Er is ook een zichtwaarneming binnengekomen van vijf welpen. Dit is echter nog niet met beeld bevestigd.

Noord-Veluwse roedel

Waarschijnlijk is de welp van de gevestigde Noord-Veluwse roedel. Het zou hiermee de vierde worp van de roedel zijn. In de roedel zijn in 2019 vijf welpen, in 2020 vier welpen en in 2021 zes welpen geboren. De wolvin GW998f vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe. Begin 2019 voegde zich hier de mannelijke wolf GW893m bij. Het is onduidelijk hoe groot de roedel op dit moment is. Vlak voordat een nieuwe worp geboren wordt, vertrekt een deel van de oudere welpen. Meestal gaat het om de welpen die nu ongeveer twee jaar oud zijn en soms ook enkele eenjarige welpen. Dit is een natuurlijk moment om te gaan zwerven en zorgt voor meer ruimte in de roedel.”

De nakomelingen van wolvin GW998f en GW893m zwierven/zwerven uit naar andere delen in Nederland om roedels te stichten, zoals op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug.

Voor het eerst in 200 jaar wolvenwelpen geboren in Nederland. Bron: NOS

De moeder van wolf Bram legde een behoorlijk grote afstand af, ze kwam vanaf Oost-Duitsland en komt uit de Babben-Wanninchen roedel (Brandenburg). De vader van wolf Bram komt uit de Rheinmetall roedel (Nedersaksen).

Grootmoeder van wolf Bram

De grootmoeder van wolf Bram werd doodgebeten door andere wolven, waarschijnlijk een territoriumgevecht, toen zij 10 jaar oud was en op dat moment nog zes welpen had.

Lees via deze links meer op de Duitse monitoringssites:
Entwicklung – DBBW
Entwicklung – DBBW

De roedel van de grootmoeder van Bram, is de Eschede/Rheinmetall roedel. De Esche ligt direct ten zuiden van de Rheinmetall-roedel. Toen de oorspronkelijke Rheinmetall-roedel eind 2015 illegaal werd gedood, trok de grootmoeder naar het noorden en nam het territorium van de Rheinmetall-roedel over.

De vader van Brams vader GW893m, zijn grootvader dus, was een broer van zijn moeder. Hij werd in 2013 geboren in de roedel van Babben-Wanninchen en kwam eind 2014 bij Brams grootmoeder terecht. In 2015 dekte hij haar voor het eerst, toen hij net nog geen 2 jaar oud was. De Noord-Veluwe roedel ontstond op grote afstand door een koppeling van neef en tante.

De moeder van Bram, ook uit de Babben-Wanninchen-roedel, had een andere vader. Beide hebben dezelfde moeder, GW195f. Maar Brams grootvader had GW243m als vader, en Brams moeder had GW706m als vader.

Christian Berge, die in Duitsland verschillende roedels monitort, stuurde foto’s van de grootmoeder GW242f van wolf Bram (let vooral op haar tanden). Hij vertelt: “Zij was 10 jaar oud toen zij gedood werd. De wolvin had op dat moment zes welpen. Zij werd gedood door andere wolven, mogelijk zelfs door haar dochter, die daarna roedelleider werd. Het gevecht was midden in de nacht. De bewoners in het dorp bij het gebied hoorden het gevecht. Maar zij wisten niet wat er gebeurde.”

Afbeeldingen van wolvin GW242f van Christian Bergen (copyright):

”De politie en jagers meldden in eerste instantie dat de wolvin gedood was door illegale afschot. Maar dat was niet het geval.”

”Toen ik de wolvin 1 of 2 dagen later zag, zag ik meteen dat ze veel bijtwonden had. Je ziet dat ze slechte tanden had door haar leeftijd. Ze had een grote kop en was slank, als een getrainde marathonloopster. Het was een ongelooflijk gevoel voor mij, dat ik nooit zal vergeten. Ze was een heel beroemde, sterke wolvin met 8 nesten. Ik herinner me het exacte aantal welpen niet, maar ik geloof dat het er 45 waren. Zij kreeg ze in acht jaar tijd, van 2014 tot en met 2021.”

”In haar leven waren er ook afschotvergunningen, precies zoals nu voor Bram, omdat ze soms schapen had gedood. Maar die schapen waren nooit beschermd. Het territorium van de grootmoeder van Bram lag ongeveer 90 km van mij vandaan, in Landkreis Uelzen, in het oostelijke deel van de Lüneburger Heide.”

Lees meer over de Duitse voorouders van wolf Bram:
Entwicklung – DBBW
Entwicklung – DBBW

Stamboom van wolf Bram (GW3237m)

Bram (GW3237m)

• Vestigde zich vanaf mei 2023 op de Utrechtse Heuvelrug; vanaf 2024 vormde hij daar een ouderpaar met GW4076f (Eva). WUR bevestigt dat Bram een nakomeling van de Noord-Veluwe-roedel is en Eva een nakomeling van de Midden-Veluwe-roedel.
• Op de Utrechtse Heuvelrug zijn in 2024 vijf welpen van Bram en Eva vastgesteld. Twee welpen zijn omgekomen in het verkeer. In 2025 zijn ten minste drie welpen geboren. Meer informatie daarover volgt pas later in 2025.
• GW4504f† (vrouwelijk, overleden 22 september 2025)
• GW4412m† (mannelijk, overleden 26 maart 2025)
• GW4413m (mannelijk)
• GW4477m† (mannelijk, overleden in november 2024)
• GW4415m (mannelijk)

Ouders (Noord Veluwe-roedel)

Vader wolf Bram (GW3237) is GW893m — geboren in Duitsland, afkomstig uit de Eschede/Rheinmetall-roedel (Nedersaksen). Sinds januari 2019 partner van GW998f op de Noord-Veluwe.
Moeder wolf Bram (GW3237m) is GW998f — geboren in Duitsland, afkomstig uit de Babben-Wanninchen-roedel (Brandenburg). Zij vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe; samen met GW893m sinds 2019 jaarlijks welpen.

Bronnen:
https://publicaties.bij12.nl/voortgangsrapportage-wolf-13-mei-2024/monitoring-in-de-provincies

https://edepot.wur.nl/687544

Grootouders wolf Bram (GW3237,) herkomstlijnen in Duitsland

Lijn vader (Eschede/Rheinmetall – Nedersaksen)

• De Eschede/Rheinmetall-roedel in Nedersaksen is een goed gedocumenteerde roedel in het Duitse monitoring. De Duitse wolfbescherming meldde GW242f destijds als wolvin van de Eschede-roedel (2020) — relevant als context voor de afstammingslijn van GW893m. Bronnen: Wolfsmonitor en Gesellschaft zum Schutz der Wölfe.

Lijn moeder (Babben-Wanninchen – Brandenburg)

• DBBW toont voor Babben-Wanninchen de wolvin GW195f, met achtereenvolgende partners GW243m en later GW706m. GW998f is een nakomeling uit deze roedel. Bron: DBBW

Partner & nageslacht van Bram (Utrechtse Heuvelrug)

• Partner: GW4076f (Eva) — nakomeling van de Midden-Veluwe-roedel; begin 2024 op de Utrechtse Heuvelrug vastgesteld.
• Welpen 2024 (nu jaarlingen): GW4504f, GW4412m†, GW4413m, GW4477m†, GW4415m.

Informatie

• BIJ12 voortgangsrapportages (13 mei 2024, 24 sep 2024, 13 feb 2025, 16 jun 2025) geven de herkomst van GW893m (Eschede/Rheinmetall) en GW998f (Babben-Wanninchen) en bevestigen de ouderpaar-status op de Noord-Veluwe sinds 2019. Zie Bij12 Publicaties.
• WUR-rapport (medio mei–medio okt 2024) vermeldt expliciet: GW3237m is een nakomeling van de Noord-Veluwe-roedel; GW4076f is nakomeling van de Midden-Veluwe-roedel.
• Achtergrond Noord-Veluwe-paar in WENR/INBO-overzichtsrapport (“De wolf terug in Nederland”) toont het vaste ouderpaar GW998f × GW893m. Zie bijvoorbeeld: Research Institute for Nature and Forest en Nature Today
• Op de website van Werkgroep Wolf Nederland staan veel interessante data over wolven in Nederland. Via Wolvendata kun je verschillende keuzes maken.

Oh, wat een wolf!

Lees alle actuele informatie over wolf Bram en de roedel.

Kom je een fout tegen in dit artikel of heb je foto´s of een aanvulling? Laat het weten via het contactformulier.

Leestip: