SGP Woudenberg vliegt gierend uit de bocht: weg met de roedel van de Utrechtse Heuvelrug

4 april 2025

WOUDENBERG – Op de Utrechtse Heuvelrug leeft een roedel van zes wolven. Het kerngebied is in de grote gemeentes Leusden en Woudenberg. Maar de SGP van Woudenberg vindt dat in de door de zonde gevallen wereld wolven hier ‘beheerd’, dus afgeschoten moeten worden. ”We kunnen toch niet altijd onze honden blijven aanlijnen en met kinderen de bossen niet ingaan omdat een roofdier z’n gang maar moet kunnen gaan!?”

De roedel van de Utrechtse Heuvelrug heeft als kerngebied de grote gemeenten Leusden en Woudenberg met veel bossen en natuur. De SGP van Woudenberg roept op tot ‘actief beheer’ van deze dieren. Een eufemisme voor het verjagen of zelfs afschieten van deze wolven. SGP-Fractievoorzitter Gerben Heldoorn stelt in De Woudenberger van 3 april 2025:

“De SGP pleit voor een steviger aanpak met meer lef. Het is essentieel dat wolven niet gaan wennen aan mensen en hun dieren. Daarom is het noodzakelijk om actief beheer toe te passen, zoals het verjagen van wolven uit de bebouwde kom en van boerenerven.”

”Daarnaast is het belangrijk om gebieden aan te wijzen waar, gelet op de wildstand en de aanwezigheid van mensen en vee, geen duurzame plaats is voor de vestiging van wolven. Wat ons betreft hoort het gebied rond Woudenberg daar helemaal bij!”

”De SGP zal op alle niveaus het gesprek blijven aangaan en oproepen tot actief beheer van de wolf. ”

Volgens de SGP neemt het draagvlak voor de wolf af en zijn er al “incidenten” geweest in Woudenberg waarbij wolven te dicht bij mensen kwamen. Maar die stelling is gebaseerd op aannames en beeldvorming – niet op feiten.

Wat is er werkelijk gebeurd?

De suggestie dat de roedel op de Utrechtse Heuvelrug een gevaar vormt voor de bevolking, is niet feitelijk te onderbouwen. Uit gegevens van BIJ12 blijkt dat er sinds oktober 2024 geen enkele schade of incident in deze regio is geregistreerd met betrekking tot deze roedel.

Heldoorn vermeldt niet dat het al zeven maanden doodstil is rond de roedel van de Utrechtse Heuvelrug en dat het vorig jaar een roerig jaar was door falend beleid van diezelfde gemeente en van de provincie Utrecht. De wolven met welpen op Oefenterrein Leusderheide moesten wel steeds door de bossen van Austerlitz en Den Treek-Henschoten in de gemeente Woudenberg. Ten eerste omdat ze steeds verstoord werden door legeroefeningen en ten tweede om te jagen.

Het enige “bewezen incident” van vorige zomer, is een wolf die een meisje omver liep terwijl hij afging op een loslopende hond in Austerlitz in de welpentijd. Volgens wolvengedragsdeskundigen is dat gedrag voorspelbaar én voorkombaar: voor wolven zijn honden soortgenoten; het is een ‘andere wolf’, het formaat van de hond maakt niet uit. Loslopende honden vergroten daardoor de kans op confrontaties als er welpen rondlopen – iets dat met duidelijke voorlichting en handhaving beperkt kan worden.

De ”vermeende” incidenten kwamen vooral doordat het nest steeds verstoord werd door militaire oefeningen en de wolven wel moesten vluchten naar het aangrenzende hondenlosloopgebied Austerlitz (gemeente Woudenberg). Het afschalen van legeroefeningen en het afsluiten van het gebied voor honden had commotie kunnen voorkomen. Het was ook aan de gemeente Woudenberg en de SGP om daar actief in voorlichting en afsluiting te zijn. Dat niet alleen: er is niets (ernstigs) gebeurd: er is alleen bewezen dat er een meisje omver is gerend door een wolf die op een hond afging. Er is verder geen enkel bewezen wolfincident.

Zo was de jongen van de reformatorische school het Van Lodenstein College in Amersfoort aantoonbaar niet omsingeld door een roedel wolven. De wolven werden op wildcamera’s heel ergens anders gezien.

Wat is het enorme gevaar voor de bevolking?

Framing in plaats van feiten

Heldoorn van de SGP Woudenberg zegt:

“Het is toch op z’n minst bijzonder dat op social media de figuurlijke vlag werd uitgestoken toen er onlangs een wolf op de Zeisterweg werd doodgereden.”

Deze uitspraak mist elke nuance. Hoewel er enkele reacties van opluchting te vinden zijn binnen antiwolf-groepen als ‘Geen Wolf’ op Facebook, was de overheersende toon op Facebook en andere grote platforms als X (voorheen Twitter) en Instagram juist die van verdriet en verontwaardiging over de dood van de wolf.

Ook de suggestie dat mensen massaal bezwaar maken tegen de aanlijnplicht voor honden is niet onderbouwd. Het merendeel van bewoners hebben begrip voor tijdelijke aanlijnverplichtingen in kwetsbare natuurgebieden.

Volgens de SGP Woudenberg neemt het draagvlak voor de wolf af. ”In Woudenberg zijn er al incidenten geweest waarbij wolven te dicht bij mensen kwamen, wat de onrust onder de bevolking vergroot.” Door de houding van bijvoorbeeld de BBB en SGP richting de wolf die gericht is op angstzaaien en niet op waarheid is berust, zoals ook deze column, ontstaat er bewust een negatief beeld over de roedel van de Utrechtse Heuvelrug die op geen enkele waarheid is geënt.

Over vee en veiligheid

De SGP noemt vervolgens dat er ruim 2.500 gedode dieren in Nederland door wolven. Dat cijfer klopt op zichzelf. Wat de partij er niet bij vermeldt, is dat dat niet in deze regio was en dat in 95% van die gevallen geen gebruik werd gemaakt van goedgekeurde wolfwerende maatregelen.

In de regio Utrecht is het aantal aanvallen door de lokale roedel bovendien zeer laag. De laatste bekende schade door deze roedel werd gemeld in juli 2024. Sindsdien is er niets meer gebeurd.

De wet is helder

De Europese Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG) stelt dat de wolf een strikt beschermde diersoort is. Verjagen of afschieten mag alleen bij hoge uitzondering, en alleen als aan strikte voorwaarden is voldaan – bijvoorbeeld als alle preventieve maatregelen zijn uitgeput.

Dat betekent dat ook gemeentes en politieke partijen zich moeten houden aan de wet. Emotie of sentiment biedt geen vrijstelling van de Europese regels. De wet geldt voor iedereen.

Politiek en populatiebeheer

Ook op nationaal niveau klinkt van met name de SGP en de BBB de roep om het vaststellen van een ‘plafond’ voor de wolvenpopulatie. Ook het Reformatorisch Dagblad, dezelfde zuil als de SGP, meende vorige week vrijdag na het wolvendebat te moeten pleiten voor ‘populatiebeheer’:

”Omdat de wolf in ons land geen natuurlijke vijand kent, is het onverantwoord de populatie ongebreideld te laten groeien. Populatiebeheer past prima in de scheppingsopdracht om deze aarde te bouwen en te bewaren.

‘‘Daarna zal er een discussie ontstaan over de vraag hoe groot de populatie dan mag zijn. Laat het gezond boerenverstand daarvoor leidend zijn. Maatwerk is nodig. Mensen en nutsdieren moeten zich veilig weten, hoewel dat in dit ondermaanse en in deze gevallen wereld slechts ten dele kan.”

Wolven hebben geen natuurlijke vijanden nodig, ze reguleren zichzelf

Er wordt door de SGP, het RD en de BBB verwezen naar het ontbreken van natuurlijke vijanden van de wolf in Nederland. Maar wolven hebben helemaal geen natuurlijke vijanden nodig.

Wolven reguleren hun eigen populatie op een natuurlijke manier, op een manier die behoorlijk goed in balans blijft zolang de omstandigheden natuurlijk zijn.

Wolven leven in roedels, het is een wolvenfamilie bestaande uit de ouderdieren, welpen en jaarlingen.
Alleen de ouderdieren planten zich voort. De andere wolven in de roedel helpen bij de zorg voor de welpen.
Elke roedel verdedigt een eigen territorium.
Daardoor is er geen ruimte voor onbeperkt veel roedels. Nieuwe roedels moeten een nieuw territorium vinden – vaak kilometers verderop – en dat lukt niet altijd.
In jaren met weinig prooidieren krijgen wolven minder welpen of zelfs helemaal geen.
Als het voedselaanbod goed is, kunnen ze tot 6 à 8 welpen krijgen, maar die halen lang niet allemaal de volwassen leeftijd.
Honger, concurrentie en ziektes beperken vanzelf de groei.
Jongvolwassen wolven verlaten op een gegeven moment de roedel en gaan op zoek naar een eigen leefgebied en partner.
Veel van deze ‘zwervers’ vinden geen geschikt territorium en trekken ver weg Europa in of worden onderweg gedood in het verkeer of door andere roofdieren. Dus: niet elk jong wordt zelf ouder of sticht een roedel.
Wolven worden gemiddeld 5 tot 6 jaar oud in het wild, soms ouder. Veel welpen sterven al in het eerste jaar door voedseltekort, ziektes of andere roofdieren.

Natuurlijke balans

Wolven zijn geen soort die zichzelf “onbeperkt” voortplant, zoals wordt beweerd. Onder natuurlijke omstandigheden stabiliseert de populatie vanzelf als territoria bezet zijn en het voedselaanbod beperkt is. Dit proces is wereldwijd onderzocht, op de Veluwe, maar ook in Duitsland en de VS (zoals in Yellowstone).

Tot slot

De terugkeer van de wolf in Nederland is een realiteit. Dat vraagt om zorgvuldige afwegingen, niet om onnodige angstzaaien of politieke framing.

Als we werkelijk een balans willen vinden tussen veiligheid, leefbaarheid en biodiversiteit, moeten we gesprekken voeren op basis van feiten. En binnen de kaders van de wet.

De wolf is geen vijand van de mens. Onwetendheid en onjuiste beeldvorming wél. Juist de SGP zou moeten pleiten voor goede voorlichting, bescherming van vee en het respecteren van de wettelijke bescherming van de wolf; zoals gesteld in de wet. De roedel van de Utrechtse Heuvelrug zou juist veilig moeten zijn in de gemeente Woudenberg.